कृषी ड्रोन खरेदीसाठी अर्थसाह्य अर्ज करण्याचे आवाहन
नॅनो यूरिया आणि कृषी ड्रोन | Nano Urea and Agricultural Drones
कृषी ड्रोन तंत्रज्ञान: कृषी यांत्रिकीकरण उपअभियान अंतर्गत ड्रोन खरेदीसाठी २०२४-२५ साठी अर्थसाह्य योजनेसाठी राज्याचा वार्षिक कृती आराखडा मंजूर करण्यात आला आहे. याअंतर्गत १०० ड्रोनसाठी अर्थसाह्य उपलब्ध होईल.
Agriculture Drone Technology - बीड न्यूज: बीड, महाराष्ट्र: कृषी यांत्रिकीकरण उपअभियानांतर्गत राज्य शासनाने २०२४-२५ साठी ड्रोन खरेदीसाठी अर्थसाह्य योजना मंजूर केली आहे. याअंतर्गत १०० ड्रोनसाठी अर्थसाह्य उपलब्ध होईल. शेतकरी, शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs), सहकारी संस्था आणि कृषी व तत्सम पदवीधरांना या अनुदानासाठी अर्ज करता येतील, असे बीड जिल्हा कृषी अधिकारी कार्यालयाने कळवले आहे.
कृषी क्षेत्रात ड्रोन (मानवविरहित वायू यान) वापरण्यासाठी पुरेशी संधी आहेत. विविध पिकांच्या वाढीच्या अवस्थांमध्ये कीटकनाशके, सूक्ष्म मूलद्रव्ये, विद्राव्य खते फवारणी या कामांसह कृषी क्षेत्राशी निगडित इतर अनेक कामांसाठीही ड्रोनचा वापर केला जाऊ शकतो. ड्रोन वापरण्यामुळे शेतकऱ्यांच्या खर्चात, वेळेत आणि श्रमात बचत होईल, तसेच रोजगार निर्माण होईल.
केंद्र सरकारद्वारे प्रोत्साहित केलेल्या कृषी यांत्रिकीकरण उपअभियानांतर्गत ड्रोनचा समावेश करण्यात आलेला आहे. शेतकरी उत्पादक संस्था, शेतकरी सहकारी संस्था इत्यादींना ४०% अनुदान रक्कम ₹४ लाख पर्यंत मिळू शकते. कृषी आणि तत्सम पदवीधरांना ५०% अनुदान रक्कम ₹५ लाख पर्यंत मिळू शकते. अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, लहान आणि सीमांत/महिला शेतकऱ्यांना ५०% अनुदान रक्कम ₹५ लाख पर्यंत मिळू शकते. सामान्य शेतकऱ्यांना ४०% अनुदान ₹४ लाख पर्यंत मिळू शकते.
मार्गदर्शक सूचनांनुसार, शेतकरी ड्रोन आणि त्याच्या जोडणी साहित्याची वास्तविक किंमत या आधारावर अनुदान देण्यात येईल.
शेतकरी, शेतकरी उत्पादक संस्था, सहकारी संस्था आणि कृषी व तत्सम पदवीधर महाडीबीटी पोर्टलवर https://mahadbt.maharashtra.gov.in/Farmer येथे ऑनलाइन अर्ज करू शकतात. अधिक माहिती मिळवण्यासाठी तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
कृषी ड्रोनच्या उपयोगाचे आणखी फायदे आणि विश्लेषण
Agriculture Drone scheme - subsidy : कृषी क्षेत्रातील ड्रोन तंत्रज्ञानाचा समावेश ही एक महत्त्वाची पायरी आहे जी कृषी यांत्रिकीकरण आणि स्मार्ट फार्मिंगच्या दिशेने एक मोठा टाक आहे. याचे फायदे अनेक अंगांनी शेतीला सुधारू शकतात.
सुस्पष्ट कृषी (Precision Agriculture scheme): ड्रोन शेतकऱ्यांना अधिक सुस्पष्टता आणि डेटा उपलब्ध करून देतात. ड्रोनचा वापर करून शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांची आरोग्य स्थिती, कीटक प्रकोप, जलसिंचनाची पातळी आणि कापणीची वेळ याबाबत अधिक माहिती मिळवता येते. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या संसाधनांचा अधिक कार्यक्षमतेने उपयोग करता येतो, ज्यामुळे खर्च कमी होतो.
पर्यावरणीय फायदे: ड्रोनच्या मदतीने कृषी क्षेत्रातील पर्यावरणीय प्रभाव कमी होऊ शकतो. पारंपारिक कृषी पद्धतींमध्ये रासायनिक पदार्थांचा अधिक वापर होतो, ज्यामुळे माती आणि पाण्याचे प्रदूषण होऊ शकते. मात्र, ड्रोन वापरून फक्त आवश्यक ठिकाणी कीटकनाशक आणि खते फवारणी केली जाऊ शकते, ज्यामुळे पर्यावरणाची सुरक्षा होते.
वेळेची बचत: ड्रोन शेतकऱ्यांना मोठ्या क्षेत्रावर जलद काम करण्यात मदत करतात. पारंपारिक पद्धतींमध्ये शेतकामांवर खूप वेळ खर्च होतो, पण ड्रोनमुळे हे काम कमी वेळात पूर्ण होऊ शकते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना इतर कार्यांवर लक्ष केंद्रित करता येते.
रोजगार निर्मिती आणि कौशल्य विकास: कृषी क्षेत्रातील ड्रोन तंत्रज्ञानामुळे नवीन रोजगार संधी निर्माण होऊ शकतात. ड्रोन ऑपरेटर आणि तंत्रज्ञांची आवश्यकता वाढते, ज्यामुळे ग्रामीण भागातील युवकांना रोजगार मिळू शकतो. ड्रोन वापरण्यासाठी आवश्यक असलेल्या कौशल्यांचा विकास ग्रामीण भागात केला जाऊ शकतो.
पिकांचा मॉनिटरिंग आणि उत्पादनाचा अंदाज: ड्रोनद्वारे शेतकऱ्यांना अधिक सुस्पष्ट आणि नियमित पिकांचे निरीक्षण करता येते. ड्रोनमध्ये बहु-संवेदनशील सेन्सर्स असतात जे पिकांच्या पोषण स्थिती, जलद्रव्याच्या कमी, कीटक व रोगांचे लवकर निदान करतात. यामुळे शेतकऱ्यांना वेळेत कारवाई करता येते आणि उत्पादनाची गुणवत्ता सुधारते.
दीर्घकालीन खर्च कमी करणे: प्रारंभिक गुंतवणूक असली तरी, ड्रोनचा वापर दीर्घकालीन फायदे देतो. श्रम खर्च कमी होतो, संसाधनांचे योग्य वापर होते आणि किमान खते व कीटकनाशकांचा वापर होतो, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना नफा वाढवता येतो. सरकारकडून दिलेले अनुदान शेतकऱ्यांना या तंत्रज्ञानाची वापरण्याची प्रेरणा देते.
निष्कर्ष: कृषी ड्रोन तंत्रज्ञानाची सरकारकडून दिलेली प्रोत्साहन योजना शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञान स्वीकारण्यास उत्तेजन देत आहे. या तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे कृषी क्षेत्र अधिक कार्यक्षम, टिकाऊ आणि उत्पादनक्षम बनवले जाईल. त्याचबरोबर, ड्रोनच्या वापरामुळे शेतकऱ्यांना अधिक फायदा होईल आणि भारताच्या कृषी क्षेत्रात एक नवा बदल घडवून आणला जाईल.
